"Masa hedabideak XXI. mendeko armada badira, komunikazioaren gerrilla bat behar dugu"

"Masa hedabideak XXI. mendeko armada badira, komunikazioaren gerrilla bat behar dugu" https://www.gaztezulo.eus/albisteak/masa-hedabideak-xxi-mendeko-armada-badira-komunikazioaren-gerrilla-bat-behar-dugu/@@download/image/cup__df011-_1446469742.jpg
2015/11/16
elkarrizketa
TESTUA: Saioa Baleztena @SaioB. Argazkiak: Jordi Borrás @jordiborras
"Masa hedabideak XXI. mendeko armada badira, komunikazioaren gerrilla bat behar dugu"
Politikari gisa 2011ko Bartzelonako herri hauteskundeetan aurkeztu zen lehen aldiz David Fernàndez (1974, Bartzelona), indepentente gisa, CUPen zerrendan. 2012tik diputatu izan da Kataluniako Parlamentuan. Politikaz harago, kooperaritibismoaz, kazetaritzaz edota futbolaz galdetu diogu.


Diputatua den azken egunetan egin digu tarte bat Kataluniako Parlamentuan. Hala ere, parlamentuko lanaz ez ezik, politika instituzionalean sartu aurretik zein etorkizun hurbilean jorratuko dituen gainontzeko alorretaz galdetu nahi izan diogu. Politikari jantzirik gabeko David Fernàndez ezagutu nahi dugu, jakin badakigun arren, bata ez dela bestea gabe.

Argazkiak egiteko Parlamentuko korridoreak gurutzatu ditugu lagun duen Jordi Borràs argazkilariarekin batera, eta bidetik topatu duen oro, CUPeko lagun zein Mosso, besarkatu eta agurtu ostean iritsi gara, kostata, kanpora. Ganberako gatazkak gatazka, Parlamentuko politikaririk errespetatu eta estimatuenetakoa da. Hala ere, zenbaitek zalantzan jarri badute ere, politikari gisa azken egunak dituela baieztatu digu, eta "intimitatearen eta anonimatuaren maitale" izanik, pozik dagoela arnasa hartu eta errealitatera itzultzeko ordua duen honetan.



Gurasoak Zamorakoak dituzu eta Bartzelonako Gràcia auzoan koxkortu zinen. Nongoa sentitzen zara?
Bartzelonan jaio nintzen, nire gurasoak Zamoratik iritsi eta urtebete geroago. Gràcian jaio eta bizi izan naiz gehienbat, 2006an higiezinen burbuilagatik Ripollera joan nintzen arren. Orain, Gràciara itzuli naiz berriz –irribarrez–.

Pertsonon identitatearen osaketan zenbateko pisua du jaioterriak, eta zenbat norbere heziketa prozesu propioak?
Ez naiz batere odol zalea, aberria justizia nagusi den tokia dela pentsatzen baitut. Identitateak milaka osagai ditu, baina norberak dituen bizipenek garrantzia gehiago dutela uste dut nik. Nortasuna gainean daramagun motxilan gauzak sartzen ditugun moduaren araberakoa izaten da.

Zuk nola bizitu duzu prozesu hori?
Oso harro nago nire jatorriaz. Bi familia errepublikarren semea naiz. Bietako bat bereziki zigortu zuen errepresio frankistak, eta Bartzelonara diktaduratik ihesi iritsi zen, familiarentzat bizitza hobeago baten bila. Izugarri estimatzen zuten Katalunia.

Oker ez banago, politikarekiko lotura gaztetxoa zinenean erein zenuen, zure aitatxi Saturninorekin izaten zenituen solasaldietan.
Politikari buruzko lehen elkarrizketak harekin izan nituen, bai. Zortzi urtez Duesoko espetxean izan zen, bi heriotza-zigor kommutatuta. Errepublikaz eta diktaduraz hitz egiten zidan Ay, Carmela! abesten zuen bitartean. Mundua adineko komunista baten begiradaren bitartez irakurtzen zuen, eta irakurketa hori erabat xurgatu nuen. Beraz, hori izan zen nire gizarteratze politikoa, aldi berean, nire aitarekin borrokan zegoena. Izan ere, hau da belaunaldien gudaren logika: aitarentzat politika sufrimendua zen, bere aita zortzi urtez espetxera eraman zuelako, eta niri, aldiz, bereziki interesatzen zitzaidan isildutako historia hura.
Ondoren Zientzia Politikoak ikasten hasi zinen Bartzelonako Unibertsitatean.

Politikari izan nahi zenuen?
Ez. Aitak eta eskolako zuzendaritza taldeak behartuta hasi nintzen Zientzia Politikoak ikasten. Nik Historia ikasi nahi nuen, baina nota altua atera nuen selektibitatean eta aukera hori galtzen ez uzteko gomendatu zizkidaten ikasketa horiek. Baina argi dut bat-bateko erabakia izan zela, ez bokaziozkoa.

Ikasketak amaitu zenituen?
Ez, politikarekiko interesa beste esparru batzuetan asetzen nuen. Ikasketen edukia ez zitzaidan interesatzen eta hirugarren mailan nintzenean inflexio-puntua izan zen: katedradunak baieztatu zuen trantsizioa erregeak egin zuela! Ez nituen 200.000 pezeta ordainduko halako astakeriak entzuteko!

Hain zuzen, hirugarren ikasturtean zinela ikasketak utzi eta Seat kotxe enpresan hasi zinen lanean. Nolatan?
Beharragatik, Guatemalara brigadista gisa joateko ametsa egi bihurtzeko asmoz. Gero, hala ere, lesio batek guztia zapuztu zuen eta sei hilabetez egon nintzen izorratuta.

Lesio hura izan ez bazenu oraindik Seaten jarraituko zenuke?
Ez dut uste, betidanik egon naizelako politizatuta, eta lehenago edo beranduago iritsiko nintzateke hona.

Parlamentuan izan zaren lau urte hauetan entzun zaitugu erraten politika gertutik urrunetik baino arriskutsuagoa dela. Zergatik?
Politika ez da estatistika bat, menpekotasun harreman bat baizik. Beraz, distantzian gauzak argi edukitzea erraza da, guztia zuria edo beltza izan daitekeela dirudielako. Baina gerturatu ahala guztia uste baino konplexuagoa dela ikusi eta botereak berezkoa duen seduzitzeko gaitasunarekin topo egin dugu. Boterea guda makina bat da.



Zentzu horretan, badago zerbait politika publikoan sartzeagatik damuarazi zaituena?

–Irriz– Noski! Lehen egunetik damutu nintzen, nire buruaren osasunaren mesederako. ­Ez, autoparodia egiten dut, baina egunero dimitituko nuke. Quim Arrufat, Isabel Vallet eta hirurok krisian murgilduta egon gara, hau ez delako gure ohiko testuingurua. Gureak ez diren dinamiketara sartzera behartu gaituzte eta niri lider bat izateko eskatzen zidaten, ni lider bat ez naizenean. Are gehiago, niretzat gu bezala lanean ari diren beste milaka lagunekiko errespetu falta itzela zen. Zoritxarrez politika kultura hauek aldatzea oso zaila da eta ez dugu borroka hau sekula irabazi. Guztia baldintzatuegi dago.

Zenbateraino egokitu behar izan zara testuinguru horretara?
Intimitatearen eta anonimatuaren maitalea naiz eta erabat galdu ditut biak azken lau urteotan. Baina ez da ezer gertatzen, fama galkorra da eta espero dut azkar alde egingo duela. Gainera, era berean, ikasketa prozesu itzela bizitu dugu. ‘Matrix’ sistema honen tripak ezagutu eta hori aldatzeko egin daitezkeen bideak urratzen saiatu gara. Tira, ebatzi gabeko eztabaida interesgarria da, eta oraindik ere asko dago egiteko!

Solastatu gaitezen kooperatibismoaz. Coop 57 finantza etikorako kooperatibaren hastapenetan izan zinen, eta orain bueltatu egingo zara. Euskal Herrian ere haren eskutik Koop 57 sortu dute. Zergatik dira beharrezkoak?
Gure barrikada eta aterpe preziatuena direlako. Ideien mundutik gertaeretarako urratsa dira, eta egiaztatzen dute orain eta hemen beste errealitate bat sortzea posible dela. Slavoj Zizekek esaten duen moduan, "behartuta gaude askeak izango bagina bezala bizitzera". Nire etxean, adibidez, ez dago La Caixa edo BBVA, Coop 57 baizik. Eta ez dugu Iberdrola edo Endesarik, Som Energia baizik. Telefónica edo Movistar ez ditugu kontratatzen, Intercom baizik, eta ez dugu sekula erosi La Razón, ABC edo El Correo, baizik eta La Directa edo Diagonal. Beraz, hori da egungo albisterik hoberena: kooperatibismoari esker, sinetsi dugun moduan bizitzea posible da. 

Hala ere, alternatiba horiek oraindik ez dute lortu jendearen gehiengoa erakartzea. Zein uste duzu dela arazoa?
Arazo asko daude. Ideologiaren porrotaren eta hamarkada hautsi baten ondorioak bizi ditugu. Oraindik ere, tamalez, errotutako indibidualismoa eta Robinson Crusoeren mitoaren baloreak nagusi dira gizarte honetan. Baina era berean, krisiaren ondorioz hausnarketa interesgarri bat agerian gelditu da: duela hainbat urte ezezagunak ziren aukera hauek direla testuinguru gogorretan eraginkorrenak. Transatlantikoen kontra, indar gehiago dute gure paterek.

Zein iritzi duzu euskal kooperatibagintzaz? Ez al da enpresa pribatuaren lehia eta moldeetara gehiegi gerturatu?
Kooperatibismoak berezkoak dituen ahalmen eta arriskuen adibide argia da Euskal Herrikoa. Izan nahi ez dugunaren ispilua da. Kooperatibismoaren arriskurik handiena hazkuntza baita. Mondragon bezalako talde bat ezin da izan kooperatibista etxean eta multinazionala kanpoan. Ekonomia klasikoaren merkatuaren irizpideak ezartzen ditu, baina noski, euskal kooperatiba guztiak, zorionez, ez dira Mondragon, eta badira autogestioaren bitartez mantentzen diren beste hainbat eta hainbat esperientzia. Guztia ez da zuria edo beltza.
Hitz egin dezagun kazetaritzaz. Pepe Reiren bitartez ‘Ardi Beltza’ eta ‘Kale Gorria’ aldizkarietan lan egin zenuen; biak itxi zituen Garzonek. Baita

‘Euskaldunon Egunkaria’ ere. Espainiar Estatuan posible al da kazetaritza librea egitea?
Oso zaila da, baina ez da ezinezkoa. Espainiar Estatuan egiazko salbuespenak badaude, Diagonal, adibidez. Gaur egun, hala ere, ‘txeketegi’ kulturak ordezkatu du kazetaritza kultura. Baina, zorionez, Pepe Rei eta Xavier Vinader bezalako maisuak eduki ditugu. Guardia Zibil batek behin Pepe Reiren kumea nintzela esan zidan, eta txalotu nuen. Orduz geroztik kazetari gisa horrela definitu izan dut nire burua. Zoritxarrez, asko hitz egiten da ustelkeria ekonomiko eta politikoaz, eta inork ez du aipatzen kazetaritzan nagusi den ustelkeria. Zoritxarrez, entziklopedia bat idazteko adina dago.

Demokrazia batek onartu dezake Mozal Legea?
Inolaz ere ez. Edo Mozal Legea edo demokrazia. Diktadura orok berezkoak ditu isiltasuna, propaganda eta iluntasuna, eta berez, kazetaritza gainontzeko hiru boterei kontra egiteko sortu zen. Baina hemen tamalez isiltasuna ez da Mozal Legearen bitartez bakarrik uztartzen. Espainiar Estatua oraindik ez da gauza legealdi frankistarekin hautsi eta sententzia hura baliogabetzeko. Frantziak eta Alemaniak barkamena eskatu dute, baina Espainiar Estatuak ez du egin, ez Mozal edo Wert Legeengatik, ez lan erreforma oldarkorrengatik, eta ezta ustelkeriaren zigorgabetasunari dagokionez ere.

Egun, zein kazetaritza mota behar du gizarteak?
Ramon Barnils kazetariak esaten zuen moduan, "Ikerketa kazetaritza? Ah, badago besterik?". Ezinbestekoa da propaganda eta kazetaritza desberdintzea, eta premiazkoak dira Pepe Rei eta Xavier Vinaderren lumak orain. Kritika, analisia eta interpretazioaren gakoak errazten dituen kazetaritza da behar duguna. Estatuekin eta merkatuekin zerikusirik ez duena, eta nork bere burua defendatze aldera lagunduko duena. Horretarako, funtsezkoa da komunikabideen jabeak zein diren jakitea. Masa hedabideak XXI. mendeko armada badira, informazioaren eskubidearen alde eta eguneroko gezurra desobeditzen lagunduko digun komunikazioaren gerrilla bat behar dugu.

Kazetaritzatik futbolera. Rayo Vallecano zalea zara. Zergatik?
Erabaki politikoa da, futbolaz ezer gutxi dakit. Baina klase, auzo harrotasun enpatiko eta behekoen duintasunaren aldeko apustu bat da. Vallecas auzoa izugarri gustuko dut, eta bertako jendea are gehiago. Futbol taldearen zuzendaritza gainontzeko klub guztiena bezalakoa da: dirua egiten duen elitea. Baina futbol negozioaren, futbol mafiaren eta futbol ikuskizunaren aurka, aukera duinarekin gelditzen naiz. Rayo futbolaren negoziorako da CUP politikarako dena: korrontearen kontra doana. Eta bederatzi aldiz erortzen bagara, hamar aldiz jarriko gara zutik. 

Maiz entzuten dugu futbola eta politika ez direla nahastu behar…
Zentzugabea da, hein handi batean, guztia delako politika. Futbola ere bada giza eredu baten isla, bere interes, kontraesan eta ustelkeriekin. Betidanik egon naiz futbolaren aurka, baina denborarekin ikasi dut guztiok behar ditugula lerrokatze gune puntualak, momentuko deskonexioa eta garrantzirik gabeko hainbat gauza sendatzeko beharra. Hogeita bi lagun pilota baten atzetik ikustea adibidez. Edozein modutan, edo denok jolasten dugu edo baloia zulatzen dugu.

Aldarrikapendun 200 bat kamiseta dituzu. Nolakoa da zure armairua?
Ez dut kamiseta guztiak bildu ditzakeen armairurik, eta gauza bat aitortuko dut hemen eta orain: nire kamiseta guztiak hementxe daude, Parlamentuko CUPen egoitzan, etxean sartzen ez zaizkidalako. Azken urteotan bi kamiseta iristen zitzaizkidan astero, eta noski, hau CUPen ondarea denez hemen zintzilikatu ditugu.

Zure kamiseten bitartez egungo borroka garrantzitsuenen argazkia egin daiteke?
Bai, hori da politena, arroparen bitartez ikusi daitekeela borrokan dagoen herrialde baten begirada. Antoni Batista kazetari katalanak proposamena egin digu, ditugun kamiseta guztiekin erakusketa bat egiteko. Tira, ez dakit, hori edo enkante publiko batera eramango ditugu, kausa justu baten truke.

Euskal Herrian agian jendeak ez du zure striper fazeta ezagutzen. Kausa justuen alde edozer egiteko prest zaude?
Noski, etika iraultzailearen mugen baitan. Baina horrek merezi izan zuen, Saharak bizi zuen testuinguruan egin genuelako Full Monty formularen aldeko apustua. Gràciako Festa Major jaietan kontzertu bat antolatuta genuen, baina eguraldi oso txarra egin zuen, eta, beraz, ez genuen dirurik lortu. Horregatik egin genuen Full Monty-a, eta egia esan, oso arrakastatsua izan zen eta dirutza lortu genuen. Benedettik esaten zuen moduan, "iraultzagatik edozer da beharrezkoa".

Amaitzeko, aurrerantzean non ikusiko dugu David Fernàndez?
Betiko tokian: kalean, dena hasten den tokia delako. Azken lau urteak salbuespena izan dira. Ez noa inora, itzuli egingo naiz. Zehazki, Coop 57 kooperatiban, La Directa astekarian kazetaritza alternatiboa egiten eta auzoko ateneoan murgilduko naiz berriz. Eta hein batean, baita musikan ere, Ovidi Montllor kantaria omentzeko antolatzen ari garen ekitaldian ere parte hartuko dut eta.


Daviden kuttunak


Abesti bat: No Time for Love (Christy Moore).
Musika talde bat: Radio Positiva.
Liburu bat: L’orchestre rouge (Gilles Perrault).
Politikari bat: Angela Davis.
Kazetari bat: Bi, Pepe Rei eta Xavier Vinader.
Miresten dituzu: Emakume kurduak.
Ezin duzu jasan: Faxismoa.