Zergatik kostatzen zaigu, sekula baino gehiago, testu luzeak irakurtzea?
Pantailez inguratuta bizi gara. Mugikorrak ia guztirako erabiltzen dira (edukiak ikusteko, jolasteko, erosketak egiteko…). Honek guztiak eragina du gure garunean. Ez gaude “behetik gorako” (botton-up) arreta motara ohituta. Arreta mota hauetan eduki digitalek sortutako emozioek eskuratzen dute gure arreta. Hau da, ez dugu gure arreta modu boluntarioan zuzentzen (top-down, goitik behera deitutakoa), baizik eta eduki hauek “harrapatzen” dute gure arreta gu guztiz kontziente izan gabe.
Noski, gugan duen eragina edukiaren araberakoa da. Ez da berdina prozesu kognitiboak hobetzeko helburuz sortu diren tresnak erabiltzea edo besterik gabe entretenitzeko soilik sortu den eduki bat kontsumitzea.
Baina zein da modu honetan arreta jartzen ikastearen arazoa? Zaildu egiten du, lehen begiratuan horren erakargarriak ez diren jardueretan kontzentratzea, edo behintzat, prozesamendu pausatuagoa behar duten jardueretan arreta jartzea, adibidez irakurri, informazioa aztertu edo ikasi.
Eduki digitalen ezaugarrietako bat multitasking deitutakoa da. Eduki batetik bestea etengabe aldatuz goaz, informazio ugari xurgatuz, baina berau prozesatzeko denborarik gabe. Irakurtzeko modu honek ikas errendimenduan eragina du, eta gainera dependentzia sortu lezake, adikzioekin lotura duten garuneko guneak aktibatzen baititu. Honegatik, bestelako jarduerekin alderatuta, eduki hauek harrapatu egiten gaituzte.
Hau guztia gutxi ez eta, honek guztiak gure lo-kalitatean ere eragina du eta lo faltak gure arreta gaitasunean zuzenean eragiten du. Zenbat eta gutxiago atseden hartu, kontzentratzeko arazo gehiago.
Etengabe gailu hauetara konektatuak egotera ohituta gaude, baita lotara goazenean ere. Hau ohitura kaltegarria da, frogatu baita pantailen argiak gure garuna nahasten duela eta honek eguna dela pentsatzen duela. Honegatik ez dugu melatonina sortzen, lo egiten laguntzen digun hormona. Loa, ordea, funtsezkoa da memoria egonkortzeko eta hurrengo egunean behar bezala errendimendua izateko.
Guztiagatik ez da harritzeko biztanleriaren artean arreta zailtasuna areagotu izana. Kontzentrazioa mantentzeko funtsezkoa da etengabe sarera konektatua ez egotea. Horregatik, zenbait ikaskuntza zentroetan mugikorra debekatzearen ideia zabaltzen ari da.
Nola egin ihes joera honi? Hona hemen, kontzentrazioa gehitzeko adituen zenbait gomendio:
1. Pantailekin igarotzen dugu denbora murriztu ahal den neurrian. Kontzentrazioa behar dugunetan itzali gailuak. Gailu hauek ez dituzte bi urte baino gutxiagoko haurrek erabili behar eta hezkuntza edukiak badira ere denbora mugatu egin behar da.
2. Etxetik kanporako jarduerak burutu eta naturarekin harremanetan egon. Frogatu da errendimendu intelektual orokorrean onurak dituela.
3. Jarduera fisikoak, onurak osasun fisiko eta mentalean ditu. Arreta hobetzen lagundu lezake, memoria eta gogo-aldartea hobetzeaz gain.
4. Behar beste lo egin eta lo hori kalitatezkoa izan dadila, progresiboki, ohera joateko ordua iritsi ahala estimuluak murriztuz.
5. Modu orekatuan elikatu antioxidatzaile eta mineralak jatea ahaztu gabe, hauen funtsezkoak baitira errendimenduintelektualean.
6. Pantailekin zerikusia ez duten bestelako jarduerak burutu: meditazioa, musika entzun edo irakurri.
7. Ingurune ezberdinak prestatu gure arreta zentratzeko. Adibidez, lanerako eta atsedenerako espazioak banandu eta momentu horretan behar ez ditugun objektuak begi-bistatik aldendu. Jardueren artean atseden laburrak egitea ere gomendagarria da arreta berreskuratzeko. Izan ere, nekatu ahala gure arreta narriatu egiten da.
