Askatasunaren zaporea

Askatasunaren zaporea https://www.gaztezulo.eus/albisteak/askatasunaren-zaporea/@@download/image/36p11-1_1368645478.jpg
2003/12/05
erreportajea
Askatasunaren zaporea
Saltxitxak patata purearekin, latako itsaskiekin egindako entsalada, solomo eta odolki errea arrautz frijituekin… Euskal sukaldaritza irauli egin dute ikasle pisuetako sukaldariek.

Unibertsitate urteak, nolako pagotxa! Gurasoen etxetik urrun pisua alokairuan hartzea, gurasoek ezarritako ordutegietatik libre ibiltzea, parrandak egitea... askatasuna. Baina jatea ere ezinbesteko da, noski. Independentziak bestelako zaporea du amari telefonoz deitu eta arrautza frijituen eta bestelako plater korapilatsuen errezetak eskatu behar zaizkionean. Gainera, orri batean letra ulertezinez idatzitakoa praktikara eroaterakoan datoz komeriak. "Amak esan bezala egin dut: berdin-berdin", kexu da ikasle pisuko bat, indabak eltzean itsatsita geratu zaizkiola ikusita. 

Dena dela, horrelakoetan ere ikasle pisuetako chef-ek beti dute aterabideren bat. Buruari eraginez sortu da ikasleek gidatutako sukaldaritza berria. Hona ezaugarri nagusiak:

•Bazkalzeko, pasta eta arroza, txandakatuz. Hori bai, hainbat modutara prestatuta: egun batean tomatearekin eta hurrengoan, tomateagaz. Tira, tira, berakatzagaz ere, noizbehinka. 
•
Afaritarako, kolesterol festa: txerrikiak, arrautzak… 
•
Barazkiak menuaren osagai garrantzitsua dira —haragia eta arraina baino merkeagoak dira—. Entsaladak ere badu tokia, prestatzeko erraza da eta. 
•
Lapikokoa, jatekotan, latakoa izaten da maiz. Kontua arin eta erraz egitea da, denbora eta trebezia ez baitaude sobera. Gainera, presiozko eltze modernoak arriskutsuak dira.
•
Saltsa ugari: arrosa, berdea, horia, morea… Ogia bustitzeak asko betetzen du.
•
Bazkalbururako, jogurtak eta antzeko esnekiak dira nagusi. Aldi bakoitzean bosnaka ere jan daitezke, tripari ez baitiote min ematen eta boltsikoari ere ez.
•
Tartak eta antzeko jaki gozoak astelehenetan baino ez dira jaten, gurasoen etxetik autobusean ekarrita.

Solomo, odoloste eta arrautza platerkada



Haragizalea bazara, "Gorrotxazerri" Bilboko jatetxea ezagutu behar duzu (Ramon y Cajal 6). Iñaki Esnaola, Agin Rezola eta Dani Llopis bertako sukaldarientzat haragiak ez du sekreturik, eta era askotan prestatzen dute: zartaginean, mikrouhin labean, balkoian eguzkipean… Hala ere, euren berezitasuna okel errea da. Bertako haragiaren alde apustu egin dute beti: Zuberoko arkumea, Nafarroako behiak, Arabako txakurrak eta katuak… Jatetxe zaharra dugu hauxe, eta gauza zaharren xarma du. Duela hilabete pasatxo erretzeko zorian egon zen, sukaldeko istriputxo baten kontura (solomoa prestatzen ari zirela, su hartu zuen zartaginak). Dena den, behar bezalako konponketak egin eta gero, berriro ere martxan dira gogotsu. Salneurria: Su-itzalgailu bat.

Solomo, odoloste eta arrautza platerkada Gorrotxazerri jatetxea (Bilbo)Osagarriak: Solomoa, gazta xerratan, odolostea, arrautzak, olioa eta gatza.
Nola prestatu: Gutxienez 20 urteko zartaginera olioa bota eta berotzen utzi.Olioa bero dagoenean, solomoa bota. Bertan eduki kiskali arte.• Solomoa atera, eta olio berotan odolostea frijitu, beti ere garrei iskin eginez.• Odolostea atera eta olioa ontzi batean gorde, gerorako. • Oliorik gabeko zartagin beroan, gazta xerrak ipini zortzi-bederatzi segundu. Hortik ateratako  'gauza' horia solomoaren gainean paratu, maitasunez.• Erabilitako olioa zartaginera bota berriro, eta arrautzak frijitu.• Arrautzak platerean ipintzerakoan, bat buruz behera (edo gorringoz behera) ipini (ikus argazkia). Teknika honen bidez, arrautzak berak zartaginetik platerera salto egin duela pentsatuko du bezeroak. Zur eta lur uzteko ukitu ezinbestekoa.• Hasieran frijitutako solomoa berriro frijitu, hotz geratu da eta.
Laguntzeko edaria: Astigarragako sagardoa.
Ezaugarriak: Plater hau kolesterola zainetan pilatzen laguntzeko ezin egokiagoa da.

Babarrunak Iruñeko erara



Tolosako babarrunak munduko babarrun onenak direla esan ohi da. Iruñeko "Hartz-kumeak" jatetxea (Isaac Albeniz kalea 8) ezagutu ondoren, zalantzan jarri dugu aspaldiko ustea. Txarli Garcia eta Gorka Ruiz sukaldariek Iruñean bertan aurkitu dute inspirazioa, baina ez dira oraino hartzak izatera iritsi, ezta Arzak ere. Jatetxe lasaia da, eta bertako dekorazioak afari erromantikoa egiteko osagarri guztiak ditu: kandela batzuk hemen, kondoi batzuk han, arrosa lore sorta ederra pixka bat haratago… Prezioa ere nahiko merkea da: hartz-kumeak asetzeko adina garagardo. Zorionez kume soilak dira! Hori bai, bisitariei bertakoen atzaparrekin kontuz ibiltzeko gomendioa egiten diegu.

Babarrunak Iruñeko erara 
Hartz-kumeak jatetxea (Irunea)
Osagarriak: Babarrun lata bat —supermerkatuko merkeena— eta Erriberako barazkiak: aza, tipula eta azenarioa.
Nola prestatu: Aza eta azenarioa urez betetako lapikoan sartu eta irakiten jarri. Lapikoa aldez aurretik garbitzea komeni da. • Baratxuriak eta tipula txikitu —ez aprobetxatu negar tantak drama bat egiteko—.• Zartagin batean olio pixka bat berotzen jarri —autokoa edo motorrekoa bada, hobe—. Olioa bero dagoenean, tipula eta baratxuriak bota eta utzi belztu arte. • Aza eta azenarioa bigun daudenean lapikotik atera eta zartagineko tipularekin eta baratxuriarekin nahastu. • Babarrunak latatik atera, guztiaren gainean bota eta berotu.
Laguntzeko edaria: Ura, ura eta ura, babarrun platerkada bere jomugara ahalik eta arinen hel dadin.
Ezaugarriak: Ona da kaka egiteko arazoa dutenentzat.

Itsas entsalada saltsa arrosaz



Gasteizko Juan XXIII. kalean dugu "Zaldiero jatetxea". Leire Elorriaga, Elena Garate, Leire Ibarra eta Manuel Gomez dira bertako sukaldariak. Ikasleen afariak dira euren berezitasuna eta sekulako arrakasta izaten ari dira! Ez da harritzekoa. Batetik, leku txukuna da: ez dago labezomorrorik eta ez duzu ilerik aurkituko zopan. Bestetik, barazkizaleak dira: badakizu haragi gutxi eta arrautz eta barazki ugari. Gainera, neska-mutil atseginak, parrandazaleak eta hitz jario handikoak dira. Badakizu patxarana hartu eta  tertulia bizian ordu txikiak arte egotea gogoko baduzu, hauxe da zure tokia. Salneurria ere edozeinen eskura dago: beste afari baterako hitzordua.

Itsas entsalada saltsa arrosazZaldiero jatetxea (Gasteiz)
Osagarriak: Pasta, ketchup tomatea —koloratzaile gehien duena, saltsa ahalik eta gorrien gera dadin—, maionesa, txakaren ordezkoa —izoztuta, noski—, latako artoa, olibak, sardinak, muskuiluak eta antxoak —Prestigeren ondoren, hobe kontuz ibiltzea—, luzokerrak, arrautza eta gatza.
Nola prestatu: Ura berotzen jarri eta ura irakiten hasten denean pasta bota. Ordu erdi inguru utzi, pasta erabat bigundu arte.• Izoztutako txakaren ordezkoa urtzen utzi. Denborarik ez baduzu, berogailuaren gainean jarri.• Arrautzak egosi eta luzokerrak txikitu.• Muskuiluak, sardinak, antxoak, artoa eta olibak latetatik atera, guztia plater batean jarri eta nahastu. • Ketchup-arekin eta maionesarekin saltsa arrosa egin. Kolore benetan arrosa gustuko baduzu, poltsatxotan datozen erremolatxa transgenikoek botatzen duten saltsa gehitzea da egokiena. • Bota saltsa beste osagai guztien gainetik eta gaineratu gatz pixka bat.
Laguntzeko edaria: "Hori-hori". Meloia usteldu baino zehen zatitu, ontzi batean jarri eta limoi zukua bota. Ondoren, irabiatu.
Ezaugarriak: Plater honek ikasteko gaitasuna areagotzen du, izan ere, itsaskiek fosforo eta burni asko dute.

Saltxitxak eta patata purea



Hartzak, Gaztelu, Bera-zailegi eta batez ere Zubi-jana sukaldarien eragina nabaria da Antiguako Erregezainen kaleko “Akelarre Berri jatetxean”. Izan ere, Igeldotik datorren haizea bortitza da, eta hark  Zubi-jana maisuaren eragina dakar. Iratxe Garcia da sukaldari nagusia, baina platerak prestatzeko laguntzaile trebea du aldamenean; zoritxarrez, ordea, erreportajea egin genuen egunean ondo ezik zegoen, prestatutako jakiren baten ondorioz, nonbait. Maisuen gomendioak ez ezik, amonarenak ere jarraitu ohi ditu Iratxek: kontuz mutilekin, kontuz alkoholarekin eta drogekin, adi ibili txoko ilunetan… Baina Igeldoko diskotekaren hotsaren eragina ere handiegia denez, “Chill on” bat ere badute jatetxean. Modernoa izan beharra dago!

Saltxitxak eta patata pureaAkelarre Berri jatetxea (Donostia)
Osagarriak: Saltxitxak, olioa, gatza eta patata hautsez betetako poltsa bat.
Nola prestatu: Lapiko batean ura berotzen jarri. Bero dagoenean, esne pixka bat bota. Poltsako patata hautsak gehitu eta, besterik ezean, hortzak garbitzeko eskuilarekin ondo nahastu. Ez ahaztu gatza.• Zartaginean olioa bota, ia gainezka egin arte. Saltxitxak, noski, ez dute harategikoak izan behar. Merke-merke eros baitaitezke supermerkatuetan poltsetan datozen saltxitxak.• Saltxitxak ordubetez izan zartaginean, aparta baita kanpoaldea erabat belzten denean lortzen den zaporea. • Saltxitxak atera eta plater batean ipini. Ondoren, patata purea bota.
Laguntzeko edaria: Belar likorea. Platera bera bezain irensterraza.
Ezaugarriak: Ahul samar daudenentzako plater aproposa.